De Tham Khoun Xe grot is een immense rivier grot, gelegen in een uithoek van de Khammuan provincie in centraal Laos. De grot, die ook wel bekend staat als de Xe Bang Fai River Cave, is één van de grootste rivier grotten ter wereld, met enorme passages van wel 120 meter hoog en 200 meter breed.

De Xe Bang Fai rivier ontspringt in de Annam Trung Sun Mountains op de grens tussen Laos en Vietnam, en stroomt via het Nakhai Plateau naar de Mekong rivier. Het Nakhai Plateau is bestaat uit zandsteen en massale carbonaten lagen waar de rivier de Tham Khoun Xe grot uit heeft gecreeërd, een ondergrond kanaal van 7 kilometer lang.

De grot is al eeuwenlang bekend bij de lokale bevolking, die in de rivier stroomafwaarts visten vanaf de uitgang van de grot. De eerste Europese verkenning werd uitgevoerd in 1904 en 1905 door de Franse ontdekkingsreiziger Paul Macey en zijn team. De 90 jaar daarna zijn er geen verdere pogingen tot exploratie gedaan en om onbekende redenen werd het gebied afgesloten voor buitenlanders. De grot werd uiteindelijk met grote tegenzin weer geopend in 2005-2006m voor westerse kajakkers. Sindsdien zijn er Franse en Noord-Amerikaanse teams actief in het gebied.

De ingang van de grot is een 60-meter hoge boog aan de voet van een imposante kalkstenen amfitheater die meer dan 150 meter hoog is. De gemiddelde rivier passage is 76 meter breed en 53 meter hoog, maar op veel plaatsen meer dan 100 meter breed. De grootste passages die zijn ontdekt zijn 200 meter breed. Veel stalagmieten zijn hier meer dan 20 meter hoog, en sommige van de grot parels zijn wel 32 centimeter in diameter.

Maak je een rondreis door Laos, dan is deze grot zeker de moeite waard om te bezoeken. Nog meer grotten in de omgeving zijn de Tham Kong Lo grot in Laos en de Hang Son Doong grot in Vietnam, de grootste op aarde.