Het kleine eiland is ongeveer 300 meter breed en een kilometer lang en wordt door een korte verhoogde weg verbonden met het vasteland. Het plateau van dit eiland stijgt honderd meter boven de zeespiegel uit en aan de zeezijde ligt een klein stadje verborgen. Dit opmerkelijke rommantisch ommuurde stadje, genesteld onder de schaduw van de torenhoge rots is een levend museum van Byzantijnse, Ottomaanse en Venetiaanse geschiedenis die teruggaat tot de 13e eeuw.

Monemvasia werd gesticht in de 6e eeuw door de inwoners van het oude Laconia die op de vlucht waren voor de Slavische indringers die een groot deel van Griekenland domineerden tussen 500 en 700 na Christus. Het rotsachtige eiland werd gescheiden van het vaste land door een aardbeving in 375 n.Chr. In de eeuwen erna werd Monemvasia wisselend bezet door Venetianen en de Turken, totdat het werd bevrijd tijdens de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog in de vroege 19e eeuw.

De naam Monemvasia is afgeleid van twee Griekse woorden, mone en emvasia, wat betekent "single ingang" en verwijst naar de smalle dijk dat de enige manier is om de stad in te komen.

Aanvankelijk werd de stad opgericht op de top van het plateau, dat nu wordt aangeduid als de 'bovenstad'. Geleidelijk aan verspreidde de nederzetting zich naar beneden en dankzij zijn unieke goede verdedigings plek werd het een krachtige stad. In de nadagen van het Byzantijnse Rijk werd Monemvasia de belangrijkste stad en een van de grote commerciële centra van de Byzantijnse wereld en een belangrijke handelshaven, met een bevolking van 40.000 mensen. In de 18e eeuw raakte Monemvasia in verval, totdat het werd herontdekt door toeristen in de jaren '70.

Langzaam groeit de stad weer en groeit het aantal toeristen tijdens de zomer. De middeleeuwse gebouwen zijn gerestaureerd en veel hiervan zijn omgebouwd tot hotels. Tijdens een rondreis door Griekenland is een bezoek aan Monemvasia dus zeker een aanrader!